Wybierz język witryny

Imiesłowy

mateo włącz . Opublikowano w Gramatyka teoria

IMIESŁOWY

W języku niemieckim istnieją dwa imiesłowy:

imiesłów czasu teraźniejszego - Partizip Präsens (Partizip I)

imiesłów czasu przeszłego - Partizip Perfekt (Partizip II)

Partizip Präsens (Partizip I)

Imiesłów czasu teraźniejszego w języku niemieckim odpowiada polskiemu imiesłowowi przymiotnikowemu czynnemu, kończącemu się na -ący i współczesnemu na -ąć:

der schreibende Student - piszący student

Der Student sitzt schreibend am Tisch. - Student siedzi przy stole pisząc.

Imiesłów ten tworzy się przez dodanie końcówki -d do bezokolicznika, np.:

fragen - fragend

diktieren - diktierend

kommen - kommend

Czasowniki zwrotne zachowują zaimek zwrotny, który występuje przed imiesłowem:

das sich waschende Kind - myjące się dziecko

Partizip I z wyrazem zu (przed nim) oznacza czynność, którą należy lub musi się wykonać, np.:

das zu lesende Buch = das Buch, das zu lesen ist = das Buch, das gelesen werden soll/muss (książka, która powinna/musi być przeczytana)

die zu liefernden Waren = die Waren, die zu liefern sind = die Waren, die geliefert werden sollen/müssen (towary, które powinny/muszą być dostarczone)

Partizip Perfekt (Partizip II)

Imiesłów czasu przeszłego w języku niemieckim odpowiada polskiemu imiesłowowi przymiotnikowemu biernemu (geschrieben - napisany) i przysłówkowemu uprzedniemu (przeczytawszy).

Imiesłów czasu przeszłego czasowników słabych

Większość czasowników słabych tworzy Partizip II od rdzenia bezokolicznika przez dodanie przedrostka ge- i końcówki -t lub -et:

 

Infinitiv

Imperfekt

Partizip II

fragen

fragte

gefragt

bauen

baute

gebaut

warten

wartete

gewartet

haben

hatte (!)

gehabt

 


Czasowniki słabe o zakończeniu -iren oraz nierozdzielnie złożone otrzymują tylko końcówkę -t:

Infinitiv

Imperfekt

Partizip II

studieren

studierte

studiert

verreisen

verreiste

verreist


Czasowniki słabe, złożone rozdzielnie, otrzymują końcówkę -t oraz przedrostek ge-, który występuje w środku między przedrostkiem a czasownikiem:

Infinitiv

Imperfekt

Partizip II

aufmachen

machte ... auf

aufgemacht

einkaufen

kaufte ... ein

eingekauft

Imiesłów czasu przeszłego czasowników modalnych i nieregularnych

Imiesłów czasu przeszłego czasowników modalnych i nieregularnych tworzy się tak samo, jak czasowników słabych z grupy pierwszej, lecz z wyjątkiem dwóch czasowników modalnych (wollen, sollen), przy czym zmianie ulega samogłoska rdzenna:

Infinitiv

Imperfekt

Partizip II

wollen

wollte

gewollt

können

konnte

gekonnt

müssen

musste

gemusst

sollen

sollte

gesollt

dürfen

durfte

gedurft

mögen

mochte

gemocht

bringen

brachte

gebracht

haben

hatte

gehabt

wissen

wusste

gewusst

Imiesłów czasu przeszłego czasowników mocnych

Imiesłów czasu przeszłego czasowników mocnych tworzy się z reguły przez dodanie do rdzenia bezokolicznika przedrostka ge- i końcówki -en (często występuje zmiana samogłoski rdzennej):

Infinitiv

Imperfekt

Partizip II

bleiben

blieb

geblieben

gehen

ging

gegangen

sitzen

saß

gesessen


Czasowniki mocne nierozdzielnie złożone nie otrzymują przedrostka ge-:

Infinitiv

Imperfekt

Partizip II

besprechen

besprach

besprochen

gefallen

gefiel

gefallen

entstehen

entstanden

entstanden


Przy czasownikach rozdzielnie złożonych przedrostek ge- występuje między przedrostkiem czasownika a czasownikiem:

Infinitiv

Imperfekt

Partizip II

anrufen

rief ... an

angerufen

einladen

lud ... ein

eingeladen

anbieten

bot ... an

angeboten


Według odmiany mocnej tworzą Partizip II również czasowniki posiłkowe sein i werden:

Infinitiv

Imperfekt

Partizip II

sein

war

gewesen

werden

wurde

geworden

Funkcje imiesłowu czasu przeszłego

Partizip II występuje:

jako przydawka (z odmianą przymiotnikową):

das gebrauchte Auto - używany samochód

die am Computer geschriebene Arbeit - praca napisana na komputerze

jako część składowa czasów złożonych:

czasu przeszłego Perfekt:

Ich habe dich gefragt. (Zapytałem cię.)

Er ist nach London gefahren. (On pojechał do Londynu.)

czasu zaprzeszłego Plusquamperfekt:

Ich hatte dich gefragt. (Pytałem cię.)

Er war nach London gefahren. (On pojechał do Londynu.)

czasu przyszłego Futur II:

Du wirst die Prüfung bestanden haben. (Zdasz ten egzamin.)

strony biernej:

Ich werde vom Lehrer gefragt. (Jestem pytany przez nauczyciela.)

Das Buch muss gelesen werden. (Książka musi być przeczytana.)

strony biernej określającej stan:

Der Film ist gut gemacht. (Film jest dobrze zrobiony.)

Die Warenhäuser sind sonntags geschlossen. (Domy towarowe są w niedzielę zamknięte.)