Tekst dla średniozaawansowanych - Bauwerk der Übergangszeit - budowla z okresu przejściowego
|
Tekst dla średniozaawansowanych - Bauwerk der Übergangszeit - budowla z okresu przejściowego |
|
1207 war durch einen verheerenden Stadtbrand der alte Dom zerstört worden. Durch zahlreiche hohe geistliche Würdenträger, die zur Amtseinzetzung Alberts II. in Magdeburg weilten, wurden beträchtliche Geldmittel für einen Wiederaufbau zu errichten, wie sie in Nordfrankreich riesig und skeletthaft in den Himmel wuchsen. In über 300 Jahren, von 1207 bis 1520 ist dieser erste Großbau des neuen gotischen Stils hochgeführt worden. Der Mangel an Bauleuten, die an gotischer Architektur geschult waren, mehrmalige Planänderungen und eine landschaftsgebundene Vorliebe für das Romanische führten zu einer problematischen Uneinheitlichkeit des Bauwerks, inbesondere der hochinteressanten Ostteile. So ist der Madgeburger Dom zu einem steinernen Zeugen der Übergangszeit zwischen Romanik und Gotik geworden. Der vorgeschobene Großbauplatz Magdeburg war zu einem Sammelbecken mannigfaltiger Einflüsse geworden. Diese sind von Bauführern verschiedener Herkunft verarbeitet und geradezu stoßweise schöpferisch weiter entwickelt worden. In diesem geistigen Prozeß wurde manches Neue in dem keineswegs für die Gotik reifen Magdeburg missverstanden und zurechtgebogen: daher die spannungsgeladenen Unregelmäßigkeiten. Im Laufe der Jahrhunderte ist der Dom mit zahlreichen qualitätvollen Plastiken ausgeschmückt worden, zum Beispiel (z. B.) mit der Grabplatte des Erzbischofs Friedrich von Wettin (1252), mit der Skulptur des heiligen Mauritius (um 1245 - 50), den Figuren der klugen und törichten Jungfrauen (1245-50) und dem berühmten Kriegerdenkmal von Ernst Barlach (1933). Dieses Denkmal ist von den Faschisten als "entartete" Kunst verschrien, von mutigen Menschen versteckt und dadurch der Nachwelt erhalten worden. |
|
|
Katedra Magdeburska zajmuje szczególną pozycję w historii sztuki europejskiej. Jest ona pierwszą wielką budowlą w stylu gotyckim na ziemi niemieckiej. Na terenach położonych w pobliżu Francji, w Nadrenii, budowano jeszcze przez dziesiątki lat w stylu romańskim, ale arcybiskup Albert II, który studiował w Paryżu, zaczął budować według czysto francuskiego pierwowzoru. W roku 1207 straszny pożar miasta zniszczył starą ottońską katedrę. Wysocy dostojnicy duchowni, którzy licznie bawili w Magdeburgu z okazji objęcia urzędu przez Alberta II, ofiarowali znaczne środki finansowe na jej odbudowę. Nowy arcybiskup postawił sobie jednak za punkt honoru wzniesienie takiej katedry, jakie w północnej Francji sięgały aż do nieba - olbrzymie i strzeliste. W ciągu przeszło 300 lat, od roku 1207 do roku 1520 wznoszono tę pierwszą wielką budowlę w nowym, gotyckim stylu. Brak budowniczych, biegłych w gotyckiej architekturze, wielokrotna zmiana planów oraz panujące w tym regionie szczególne upodobanie do stylu romańskiego doprowadziły do problematycznego braku jednolitości tej budowli, zwłaszcza zaś jej nadzwyczaj interesujących fragmentów wschodnich. W ten sposób katedra magdeburska stała się wykutym w kamieniu świadkiem okresu przejściowego między stylem romańskim a gotyckim. W Magdeburgu - eksponowanym placu budowy - koncentrowały się różnorodne wpływy, przetwarzane i etapami twórczo rozwijane przez kierowników budowy różnego pochodzenia. Niejedno novum tego duchowego procesu zostało w Magdeburgu, niedojrzałym jeszcze do gotyku, zrozumiane opacznie i zdeformowane: stąd te pełne ekspresji nieregularności. W ciągu stuleci katedra została przyozdobiona licznymi cennymi rzeźbami, np. płytą nagrobną arcybiskupa Friedricha von Wettin (1252), posągiem świętego Maurycego (około 1245-50), postaciami mądrych i głupich dziewic (1245-50) oraz słynnym pomnikiem ku czci poległych żołnierzy dłuta Ernesta Barlacha (1933). Pomnik ten został przez faszystów okrzyczany jako sztuka "zwyrodniała", przez odważnych zaś ludzi ukryty i ocalony dla potomności.
|
|
|
Objaśnienia |
|
|
budowla |
das Bauwerk ,l.mn. -e |
|
okres przejściowy |
die Übergangszeit |
|
katedra |
der Dom ; l.mn. -e |
|
szczególne miejsce, pozycja |
eine besondere Stellung |
|
ziemia |
der Boden |
|
arcybiskup |
der Erzbischof ; l.mn. ¨-e |
|
wzór |
das Vorbild ; l.mn. -er |
|
spustoszyć |
verheeren |
|
pożar |
der Brand ; l.mn. ¨-e |
|
zniszczyć |
zerstören |
|
duchowny |
geistlich |
|
dostojnik |
der Würdenträger |
|
przebywać |
weilen |
|
ambicja |
der Ehrgeiz |
|
wznieść |
errichten |
|
szczególne upodobanie |
die Vorliebe |
|
świadek |
der Zeuge , l.mn. -n |
|
wysunięty |
vorgeschoben |
|
różnorodny |
mannigfaltig |
|
pełne napięcia, tu : ogromne |
spannungsgeladen |
|
udekorować, przyozdobić |
ausschmücken |
Der Magdeburger Dom nimmt eine ganz besondere Stellung in der europäischen Kunstgeschichte ein. Er ist der erste gotische Großbau auf deutschem Boden. Noch wurde in den Frankreich näher liegenden Gebieten, im Rheinland, jahrzehntelang romanisch gebaut. Doch Erzbischof Albert II., der in Paris studiert hatte, begann nach rein französichem Vorbild zu bauen.