Partykuły

Partykułami nazywamy wyrazy (około 40) nieodmienne i nie podległe stopniowaniu, które spełniają funkcję bliższego określenia lub wzmocnienia znaczenia innych wyrazów w zdaniu oraz (przede wszystkim w języku mówionym) wyrażają różne stany emocjonalne mówiącego.

Partykuły wzmacniające i stopniujące:

sehr (bardzo), ganz (zupełnie, całkiem), sogar (nawet), überhaupt (w ogóle), noch (jeszcze), viel (dużo), so (tak), weit (dalece), immer ... (coraz ...), höchst (nadzwzczaj), durchaus (całkiem, na wskroś), zu (zbyt) itp.

Partykuły oznaczające wyróżnienie:

ausgerechnet (akurat), eben / gerade (właśnie), besonders (szczególnie), erst (dopiero), ja (przecież), selbst (nawet), nur (tylko) itp.

Partykuły wyrażające ograniczenie:

beinahe (nieomal, prawie), fast (prawie), zimlich (dosyć), etwa / zirka (mniej więcej, około) itp.

Partykuły wyrażające stany emocjonalne mówiącego.

Słowa dopełniające rytm zdań oraz dodające im zabarwienia uczuciowego. Mogą wyrażać: zdziwienie, wątpliwość, złość, rezygnację. Są one o tyle ważne, że bardzo często występują w języku mówionym. Nie występują na początku zdania i nie są akcentowane, przy ich opuszczeniu zdanie nie zmienia w sposób istotny swego znaczenia:

aber (ależ), mal (skrót w języku potocznym od einmal, słowo używane w znaczeniu: „no”, „że” lub dopełniające rytm zdania), denn (występuje tylko w zdaniach pytających i wyraża osobiste zainteresowanie lub zdziwienie), ja (wyraża zdumienie, oburzenie), doch (wyraża zniecierpliwienie), halt (po prostu, już) itp.

UWAGA aber oraz denn występują zarówno jako partykuły, jak też i spójniki w zróżnicowanych znaczeniach np.:

Sie ist aber schön geworden! (Ależ ona wypiękniała).

Der Film ist wirklich gut, aber ich habe keine Zeit, um ihn zu sehen. (Film jest naprawdę dobry, lecz ja nie mam czasu, żeby go zobaczyć.)

Was machst du denn hier? (Cóż ty tu robisz?)

Ich lerne Deutsch, denn diese Sprache gefällt mir. (Uczę się niemieckiego, ponieważ ten język podoba mi się.)

Partykuły „hin” i „her”.

Partykuły hin i her, określane również jako przysłówki kierunkowe (Richtungsadverbien), wskazują kierunek danej czynności.

hin kierunek od mówiącego (osoby będącej w centrum uwagi), np.:

Wohin gehst du? (lub potocznie: Wo gehst du hin?)

Dort steht schon der Zug. Laufen wir schnell hin!

Geht Hans auch ins Kino? – Ja, er geht auch hin.

Ich gehe die Treppe hinauf.

her wskazuje kierunek do mówiącego (osoby będącej w centrum uwagi), np.:

- Woher  kommen Sie? (lub potocznie: Wo kommen Sie her?

- Komm mal her! Ich muß dir etwas sagen.

- In der Pause holt der Schüler einen Apfel aus seiner Tasche heraus.

her używa się również w przypadku zmierzania w tym samym kierunku dwóch osób (zwierząt lub pojazdów), np.:

-    Er fährt mit seinem Motorrad neben dem Zug her.

Der Hirt (pasterz) treibt seine Herde (stado) vor sich her.

Partykuły hin i her często występują w połączeniu z przyimkami lub spełniają rolę przedrostków w czasownikach złożonych rozdzielnie, np.:

Geh bitte mal in den Keller hinunter und hol Kartoffeln herauf.

Darf ich mich hinsetzen? – Aber selbstverständlich, setz dich hin!

Leider kann ich Ihnen nicht herausgeben, Ich habe kein Kleingeld.

Du bist noch dort? Ich fahre auch dorthin.

Hier ist noch ein Platz. Komm bitte hierher!

W języku mówionym partykuły hin i her w połączeniu z przyimkami bardzo często ulegają skróceniu; zamiast hin lub her (a więc niezależnie od kierunku, do czy też od mówiącego, występuje jedynie „r”, np.:

Komm schnell raus (heraus)! Ich gehe rüber (hinüber) zu euch.

-    Das Geschäft ist offen. Gehen wir rein (hinein)?

Porównaj poniższe formy partykuły hin i her w połączeniu z przyimkami w języku pisanym oraz mówionym:

Język pisany      Język mówiony

(hin i her + Präposition)      - formy skrótowe

hinauf – herauf   rauf

hinein – herein   rein

hinunter – herunter     runter

hinaus – heraus  raus

hinüber – herüber       rüber