Rzeczowniki pochodne - Wilhelm Bula

Abgeleitete Substantive

 

(Rzeczowniki pochodne)

 

 

 

1. Rzeczowniki pochodne tworzy się za pomocą następujących przedrostków:

 

 

 

Przedrostek. Znaczenie. Przykłady.

 

erz- = bardzo wielki, arcy- Der Erzfeind – zacięty wróg.

 

Der Erzschelm – łotr nad łotry.

 

un- a) oznacza przeczenie (=nie) Das Unglück – nieszczęście

 

b)= bardzo wielki Das Unkosten - olbrzymie koszta

 

miß- oznacza przeciwieństwo Das Mißverständnis-nieporozumienie

 

(szczególnie w ujemnym znaczeniu Die Mißwirtschaft – zła gospodarka

 

ur- oznacz coś bardzo dawnego Der Urgroßvater – pradziadek

 

Der Urwald – las pierwotny

 

Der Urzustand – stan pierwotny

 

ge- oznacza najczęściej ogół przedmiotów Das Gebirge – Die Berge – góry

 

tego samego rodzaju albo długotrwałość Das Geschrei – krzyk, wrzask

 

dźwięków lub szmerów Das Gemurmel – szemranie, szmery

 

 

 

2. Rzeczowniki pochodne tworzy się za pomocą następujących przedrostków:

 

Przyrostek Znaczenie. Przykłady.

 

-e oznacza pojęcia oderwane lub (rzadko) Die Treue (treu) – wierność

 

konkretne przedmioty. Die Güte (gut) – dobroć

 

Die Rede (reden) - mowa

 

Die Gabe (geben) – podarunek

 

-ei oznacza często rodzaj lub miejsce Die Bäckerei – wykonywanie zawodu

 

zatrudnienia. piekarza, piekarnia

 

-er oznacza osoby rodzaju męskiego oraz Der Flieger (fliegen) – lotnik

 

ich zatrudnienie lub pochodzenie. Der Italiener (Italien) - Włoch

 

Der Berliner (Berlin) – Berlińczyk

 

-in (l.mn.) oznacza osoby (czasem zwierzęta) Die Lehrerin (der Lehrer)- nauczyciel -innen rodzaju żeńskiego Die Künstlerin (der Künstler)-artysta Die Wölfin (der Wolf) – wilczyca

 

-nis (l.mn.) oznacza wynik czynności lub stanu albo Das Erzeugnis (erzeugen) – wytwór

 

-nisse miejsce, gdzie się coś odbywa. wyrób

 

Die Kenntnis (kennen) – znajomość Das Behältnis (behalten) – zbiornik

 

-ung oznacza bardzo często czynność lub Die Vorbereitung (vorbereiten) - jej wynik. przygotowanie

 

Die Erzählung (erzählen)

 

- opowiadanie

 

Die Beschreibung (beschreiben)

 

- opis

 

-chen oznaczają osoby lub rzeczy drobne, Das Städtchen (die Stadt ) miasteczko

 

-lein małe, albo takie, które wyrażamy Das Bächlein (dar Bach) strumyczek

 

pieszczotliwie. Das Zwerglein (der Zwerg) karzełek

 

Das Väterchen (der Vater) ojczulek

 

Das Mütterchen (die Mutter) matula

 

 

 

 

 

-heit oznaczają właściwości i stany lub ogół Die Schönheit (schön) piękno

 

-keit osób tej samej kategorii Die Vorgangenheit (vergangen)

 

- przeszłość

 

Die Kindheit (das Kind) dzieciństwo

 

Die Menschheit (der Mensch) = alle

 

Menschen – ludzkość

 

Die Einsamkeit (einsam) samotność

 

Die Herrlichkeit (herrlich)

 

- wspaniałość

 

-schaft oznacza ogół osób tej samej kategorii Die Lehrerschaft (der Lehrer) = alle

 

lub stan Lehrer – nauczycielstwo

 

Die Bereitschaft (bereit) – gotowość,

 

pogotowie.

 

 

 

3. Rzeczowniki pochodne obcego pochodzenia tworzy się za pomocą następujących przyrostków:

 

Przyrostek Znaczenie.

 

- ismus der Kapitalismus, der Sozialismus, der Idealismus

 

- ist der Sozialist, der Planist, der Optimist, der Antagonist

 

- ie die Philosophie, die Materie, die Kastaniedie, die Pfnie

 

- ion die Explosion, die Union, die Religion, die Nation

 

- tät die Universität, die Fakultät, die Qualität, die Realität

 

- ik die Musik, die Politik, die Mathematik, die Dialektik

 

-(i)um das Aquarium, das Gymnasium, das Lyzeum, das Datum

 

 

 

UWAGI:

 

1. Rzeczowniki z przyrostkami: -ei, -in, -ung, -heit, -keit, -schaft i –nis są rodzaju żeńskiego.

 

2. Rzeczowniki z przyrostkami: -chen i –lein są rodzaju nijakiego.