Przysłówek
PRZYSŁÓWEK
Przysłówek jest nieodmienną częścią mowy, łączy się przeważnie z czasownikiem, przymiotnikiem lub innym przysłówkiem. Przysłówek podlega stopniowaniu. Rozróżniamy różne grupy przysłówkowe, w zależności od pytania, jakie stawiamy:
- określające sposób: wie?
schnell (szybko) , gut (dobrze), schwer (ciężko), sicher (napewno), gewiss (pewnie), natürlich (naturalnie), ungedingt (koniecznie), fast (prawie), wohl (chyba), vielleicht (może), wahrscheinlich (prawdopodobnie), ziemlich (dosyć), beinahe (o mało co), gar nicht (w ogóle nie), keineswegs (wcale nie), kaum (ledwo), vermutlich (przypuszczalnie)
- określające miejsce, kierunek: wo? wohin? - links (na lewo), überall (wszędzie), dorthin (tam), geradeaus (prosto), hier (tutaj), da (tam), draußen (na zewnątrz), drinnen (wewnątrz), unten (na dole), oben (na górze)
- określające porę, czas, seit wann?, seit?, bis?, wie lange?
heute (dziś), gestern (wczoraj), vorgestern (przedwczoraj), gerade (właśnie), sofort (natychmiast), bereits (już), oft (często), immer (zawsze), morgens (rano), zuerst (najpierw), abends (wieczorem), vorher (przedtem), zuletzt (w końcu), nie (nigdy), einmal (kiedyś), übermorgen (pojutrze)
- podkreślające znaczenie wyrazu określanego: sehr gut (bardzo dobrze), besonders (szczególnie), ganz kalt (całkiem zimno).
Stopniowanie przyimków
Stopniowaniu podlegają przysłówki utworzone od przymiotników, a także takie przysłówki, jak: oft, bald, wenig, viel, gern. Podobnie jak w stopniowaniu przymiotników, są trzy stopnie: równy (Positiv), wyższy (Komparativ) i najwyższy (Superlativ).
Formy stopniowanych przysłówków są nieodmienne. Stopień wyższy tworzymy przez dodanie końcówki -er, najwyższy dodając przed przysłówkiem "am" i końcówkę -sten lub -esten (gdy przysłówek kończy się na -ß, -z, -x, -t).
Niektóre przysłówki tworzą stopień najwyższy bez "am", tylko z końcówką -st lub -(e)stens, np:
|
stopień równy |
stopień wyższy |
stopień najwyższy |
|
bald (wkrótce) |
eher |
am ehesten |
|
billig (tanio) |
billiger |
am billigsten |
|
dunkel (ciemno) |
dunkler |
am dunkelsten |
|
gern (chętnie) |
lieber |
am liebsten |
|
gut (dobrze) |
besser |
am besten |
|
kurz (krótko) |
kürzer |
am kürzesten |
|
lange (długo) |
länger |
am längsten |
|
nahe (blisko) |
näher |
am nächsten |
|
oft (często) |
öfter |
am häufigsten |
|
schnell (szybko) |
schneller |
am schnellsten |
|
schön (pięknie) |
schöner |
am schönsten |
|
teuer (drogo) |
teurer |
am teuersten |
|
viel (dużo) |
mehr |
am meisten |
Przysłówki zaimkowe
Przysłówki da, wo połączone z przyimkami nazywamy przysłówkami zaimkowymi. Stosujemy je wtedy, gdy w zdaniu występuje przyimek z rzeczownikiem - zastąpienie tego wyrażenia przysłówkiem zaimkowym znacznie skraca i upraszcza zdanie, a także pozwala uniknąć powtarzania zwrotów.
np.
In der Ecke links steht die Badewanne. Über der Badewanne hängt ein großer Spiegel.
Darüber hängt ein großer Spiegel
Rozróżniamy dwa rodzaje przysłówków zaimkowych: wskazujące i pytające.
Przysłówki zaimkowe wskazujące, tworzymy stawiając przed przyimkiem przysłówek da- lub dar- (jeżeli przyimek zaczyna się od samogłoski).
Przysłówki zaimkowe pytające tworzymy poprzedzając przyimek cząstką wo- lub wor- (jezeli przyimek zaczyna się od samogłoski). Pytania mogą więc brzmieć:
Worüber hängt ein großer Spiegel?
Wobei hat meine Tochter geholfen?
Przysłówków zaimkowych używamy tylko w odniesieniu do rzeczy a nigdy do osób.