Konwersacje dla opiekunów

Autoprezentacja, czyli powiedz słów kilka na swój temat - część I
Serdecznie witamy w Niemczech!
Herzlich willkommen in Deutschland! [hercliś wilkomen in dojczland] Wyjeżdżając do pracy w Niemczech każda opiekunka staje w sytuacji zapoznania się z osobą podopieczną oraz jej rodziną. To zawsze wielkie przeżycie wiążące się ze stresem. Każdy z nas pragnie dobrze się zaprezentować, a sytuację utrudnia z pewnością bariera językowa. W pierwszej lekcji Akademii języka niemieckiego postaramy się przedstawić zwroty i słowa przydatne każdej Opiekunce w sytuacji zapoznania się z nowo poznanymi osobami w Niemczech. By ułatwić naukę w nawiasach przedstawiamy również wymowę poszczególnych zwrotów.
 Dzień dobry! To ja! Nazywam się ?
Guten Tag! Das bin ich! Ich heiße Anna Nowak.[guten tak. Das bin iś! Iś hajse Anna Nowak]
 Mam czterdzieści cztery lata
Ich bin vierundvierzig Jahre alt.[iś bin fir-und-fircich jare alt]

UWAGA!

Liczby w jezyku niemieckim czytamy od tylu.

38 ? achtunddreißig doslownie: osiem i trzydziesci!

51 ? einundfünfzig
Jestem opiekunką
Ich bin eine Betreuerin/eine Pflegerin. [iś bin ajne betrojerin/ ajne pflegerin]
Pochodzę z Polski, mieszkam w Katowicach.
Ich komme aus Polen, ich wohne in Katowice. [iś kome aus Polen, iś wone in Katowice]
 Jestem panną/mężatką/rozwiedziona.
Ich bin ledig/verheiratet/geschieden. [iś bin lediś/ferhajratet/gesziden]
Jestem wdową.
Ich bin Witwe.[iś bin witfe]
Mam dwoje dzieci, syna i corkę. Mam jedno dziecko.
Ich habe zwei Kinder, Sohn und Tochter. Ich habe ein Kind.[iś habe cwaj kinder, zon und tochter. Iś habe ajn kind]
Jestem już babcią, mam troje wnucząt.
Ich bin schon Oma, ich habe drei Enkelkinder.[iś bin szon oma, iś habe draj enkelkinder]
Moje hobby to?/ interesuję się?.
Mein Hobby ist?./ Mich interessiert?. [majn hobbi ist?./miś interesirt?]

Przykładowe hobby:
krzyżówki ? Kreuzworträtseln [krojz-wort-retzeln] robótki ręczne - die Handarbeiten [di handarbajten]: umiem ładnie robić na drutach, szydełkować ? Ich kann schön stricken, häcken. [iś kan szyn sztriken, heken] pływanie ? das Schwimmen [das szwymen] czytanie książek, czasopism ? das Lesen von Büchern, Zeitschriften [das lejzen fon buśern] spacerowanie ? das Spazierengehen [das szpaciren-gejen] podróżowanie ? das Reisen [das rajzen] chodzenie po górach - das Wandern [das wandern] oglądanie TV - das Fernsehen [das fern-zejen] gotowanie - das Kochen [das kochen] pieczenie ? das Backen [das baken]

Autoprezentacja, czyli powiedz słów kilka na swój temat - część II

Mój wyuczony zawód to/ Z zawodu jestem?
Mein gelehrter Beruf ist ?/Ich bin ?.. von Beruf. [majn gelerter beruf ist?/ich bin?..fon beruf]

Przykładowe zawody:
pielęgniarka, nauczycielka, kucharka, sprzedawczyni, gospodyni domowa Krankenschwester, Lehrerin, Köchin, Verkäuferin, Hausfrau [kranken-szwester, lererin, kyśin, ferkojferin, hałs-frał]
Jestem na rencie. Jestem emerytką.
Ich bin eine Rentnerin. Ich bin pensioniert geworden. [iś bin rentnerin. ich bin pensjonirt geworden]
 Jestem po raz pierwszy w Niemczech / Już pracowałam wcześniej w Niemczech.
Ich bin zum ersten Mal in Deutschland./ Ich habe schon in Deutschland gearbeitet. [iś bin cum ersten mal in dojczland/ iś habe szon in dojczland gearbajtet]
Mam już doświadczenie w opiece nad osobami starszymi./ Opiekowałam się wcześniej babcią, dziadkiem?
Ich habe schon Erfahrung in der Seniorenbetreuung. Ich habe früher meine Oma, meinen Opa betreut. [iś habe szon erfarung in der senioren-betrojung. Iś habe fruja majne oma, majnen opa betrojt]
 Bardzo miło mi Panią/ Pana/ Państwa poznać.
Es freut mich, Sie kennen zu lernen. [es frojt miś, zi kenen cu lernen]
 Czy mają Państwo pytania do mnie?
Haben Sie Fragen an mich? [haben zi fragen an miś]
Podczas pierwszego spotkania pojawić się mogą również następujące pytania i zwroty:
Jak Pani minęła podróż?
Wie war Ihre Reise? [wi war ire rajze]
 Dziękuję, dobrze./ Były duże korki.
Danke, gut. /Es war viel Stau. [danke gut/ es war fil ształ]

Czy jest Pani zmęczona? Chciałaby Pani odpocząć?
Sind Sie müde? Möchten Sie sich etwas ausruhen? [zind zi mijude? myśten zi ziś etfas ausruen]

Czy napije się Pani czegoś lub coś zje?
Möchten Sie etwas zum Essen oder Trinken? [myś-ten zi etfas cum esen oda trinken]

 Proszę wejść.
Bitte eintreten. Herein! [bite ajntreten. herajn]
 Proszę mi dać swoją walizkę. Pomogę Pani/Panu.
Geben Sie mir ihr Koffer. Ich helfe Ihnen. [gejben zi mija ir kofer. Iś helfe inen]
 Proszę usiąść.
Nehmen Sie bitte Platz./ Setzen Sie sich. [nejmen zi bite plats/ zecen zi ziś]
Pokażę Pani/Panu pokój. Proszę tędy.
Ich zeige Ihnen ihr Zimmer. Bitte hier entlang. [iś cajge inen ir cimer. Bite hija ent-lang]
Na początku ciężko jest zrozumieć od razu co mówią podopieczni bądź ich rodziny. Warto zatem znać kilka zwrotów pomocnych w zapytaniu bądź powtórzeniu wypowiedzi.
Przepraszam, nie zrozumiałam.
Entschuldigung, ich habe nicht verstanden. [entszul-digunk, iś habe niśt fersztanden]
 Może Pan/Pani powtórzyć?
Können Sie wiederholen? [kynen zi widerholen]
Co to znaczy?
Was bedeutet das? [was bedojtet das]
Co mam robić?
Was soll ich machen? [was zol ich machen]
Gdzie jest??
Wo ist?.? [wo ist]
Co to jest?
Was ist das? [was ist das]

Jakie ubrania zakładamy na nasze ciało?
W kolejnej części Akademii języka niemieckiego przedstawiamy słownictwo i zwroty języka niemieckiego związane z poszczególnymi częściami garderoby oraz ubieraniem się. Tego typu zdania mogą być przydatne każdej opiekunce podczas pomocy przy ubieraniu osoby podopiecznej. Przy słownictwie podana jest wymowa poszczególnych wyrażeń i zwrotów. Ubrania: sukienka - das Kleid [das klajd], spódnica - der Rock [der rok], dżinsy - die Jeans [di dżins], sweter - derPullover [der pulower], bluza - die Bluse [di bluze], sweter rozpinany - die Strickjacke [di sztrikjake], kurtka - die Jacke [di jake], spodnie - die Hosen [di hoze], koszula - das Hemd [das hemd], płaszcz - der Mantel [der mantel], marynarka - der Sakko [der zako], futro - der Pelzmantel [der pelcmantel], garnitur - der Anzug [der ancuk], kamizelka - die Weste [di weste]
Na dworze jest dzisiaj dosyć chłodno. Przygotuję Pani do ubrania płaszcz.
Draußen ist heute ziemlich kalt. Ich bereite Ihnen den Mantel vor. [drausen ist hojtecimliś kalt. Iś berajte inen den mantel for]
 Ta sukienka będzie odpowiednia, kiedy dzisiaj wieczorem odwiedzą Panią goście. Pani córka oraz wnuki.
Dieses Kleid wird gut, wann heute abends die Gäste, Ihre Tochter und Enkelkinder zu Besuch kommen. [dises klajd wirt gut, wan hojte abents di geste, ire tochter unt enkelkinder cu bezuch komen]
Ubranie nocne: piżama - der Schlafanzug/Pyjama [der szlaf-ancuk/pydżama], szlafrok - der Bademantel [der
bade-mantel], koszula nocna - das Nachthemd [das nacht-hemt]
Wyprałam Panu piżamę/koszulę nocną, bo była brudna.
Ich habe Ihren Schlafanzug/ Ihr Nachthemd gewaschen, weil es schmutzig war. [iś habe iren szlafancuk/ ir nachthemt gewaszen, wajl es szmuciś war] Bielizna: majtki - das Höschen [das hysśen], stanik - der BH [der beha], rajstopy - die Strumpfhose [di sztrumpf-hoze], skarpetki - die Socken [di zoken], kalesony - die Unterhosen [di unter-hozen], halka - der Unterrock [der unter-rok], podkoszulka - das Unterhemd [das unter-hemt]
 W szufladzie ułożona jest bielizna.
Die Unterwäsche liegen in der Schublade. [di unterwesze ligen in der szublade]
Dodatki: krawat - die Krawatte [di krawate], pasek - der Gürtel [der gurtel], szelki - die Hosenträger [di hozen-treger], zamek błyskawiczny - der Reißverschluss [der rajs-ferszlus], guzik - der Knopf [der knopf], szalik - der Schal [der szal], okulary - die Brille [di bryle], okulary słoneczne - die Sonnenbrille [di zonen-bryle], rękawiczki - die Handschuhe [di hant-szue], torebka - die Tasche [di tasze], apaszka - das Halstuch [das hals-tuch]
Z Pani bluzki oderwał się guzik. Zaraz go przyszyję.
Der Knopf hat sich abgerissen. Ich nähe das an. [der knopf hat ziś abgerysen. Iś neje das an]
 Którą apaszkę chciałaby dziś Pani założyć?
Welches Halstuch möchten Sie heute anziehen? [welśes halstuch muśten zi hojte ancijen] Obuwie: kozaki - die Stiefel [di sztifel], kalosze - die Gummistiefel [di gumisztifel], buty sportowe - die Sportschuhe [di szport-szue], kapcie - die Hausschuhe/Pantoffeln [di hałs-szue/ pantofeln], sandały - die Sandale [di sandale], czułenka - die Pumps [di pumps], obuwie ortopedyczne - die orthopädischen Schuhe [di ortopedisze szue] Biżuteria: pierścionek - der Ring [der ring], kolczyki - die Ohrringe [di oringe], łańczuszek - die Kette [di kete], korale - die Koralle [di korale], broszka - die Brosche [di brosze]
Nakrycia głowy: kapelusz - der Hut [der hut], czapka - die Mütze [di mutse], czapka z daszkiem - die Kappe [di kape]
 Na zewnątrz wieje silny wiatr. Wychodząc na spacer nie możemy zapomnieć o czapce.
Der Wind ist heute so stark. Wenn wir spazieren gehen, dürfen wir die Mütze nicht vergessen. [der wint ist hojte zo sztark. Wen wija szpaciren gejen, durfen wija di mutse niśt fergesen]
Inne słowa: sznurówka - der Schnürsenkeln [der sznur-zenkeln], kieszeń - die Hosentasche [di hozen-tasze], rękaw - der Ärmel [der ermel], nogawka - das Hosenbein [das hozen-bajn]
 Rozwiązała się Panu sznurówka. Trzeba ja zawiązać, żeby się nie potknąć.
Die Schnürsenkeln haben sich aufgebunden. Man muss sie zuschnüren, um sich nicht zu stolpern. [di sznur-zenkeln haben ziś aufgebunden. Man mus zi cusznuren, um ziś niśt cu sztolpern]
Zwroty związane z ubieraniem:
Pomogę się Pani ubrać/rozebrać. Pomogę pani zdjąć płaszcz.
Ich helfe Ihnen beim Anziehen/Ausziehen. Ich helfe Ihnen, den Mantel ablegen. [iś helfe inen bajm ancijen/auscijen. Iś helfe inen, den mantel abculegen] Proszę przymierzyć tę koszulę w kratkę.
Bitte, probieren Sie dieses karierte Hemd an. [byte, probiren zi dizez karirte hem tan]
 Wygląda Pani dzisiaj bardzo ładnie. Ta letnia sukienka bardzo pani pasuje.
Sie sehen heute sehr schön aus. Dieses Sommerkleid steht Ihnen gut. [zi zejen hojte zeja szun aus. Dizes zomerklajd sztejt inen gut]
 Ten kolor pasuje do Pani karnacji/ włosów/oczu.
Diese Farbe passt zu Ihrer Haut/ zu Ihren Haaren/Augen. [dize farbe past cu irer hałt/ cu iren haaren/ałgen]
Leży jak ulał.
Das sitzt wie angegossen. [das zict wi angegosen]
Co dzisiaj ubierzemy?
Was ziehen wir heute an? [was cijen wija hojte an]
 Dziś jest ciepło, rozepnę Pani sweter.
Heute ist warm, ich knöpfe Ihnen den Pulli auf. [hojte ist warm, iś knupfe inen den puli auf]
 Wygląda Pan bardzo elegancko.
Sie sehen sehr schick aus. [zi zejen zeja szik aus]
 Gorąco dziś, może ubierzemy tę bawełnianą bluzkę i luźne spodnie?
Heute ist hitzig, vielleicht ziehen wir diese baumwolle Bluse und lockere Hose an? [hojte ist hiciś, filajśt cijen wija dize bałmwole bluze unt lokere hoze an?]
Wnętrze domu - jak nazwać te wszystkie rzeczy? - część I
Każdy dom czy mieszkanie składa się nie tylko z pomieszczeń ale też wyposażone jest w meble, sprzęt gospodarstwa domowego oraz różne urządzenia. W kolejnej części Akademii języka niemieckiego przybliżymy słownictwo usprawniające komunikację podczas pracy w opiece w Niemczech dotyczące właśnie gospodarstwa domowego. Zapraszamy do nauki!
DOM - das Haus [das haus], dom jednorodzinny - das Einfamilienhaus [das ajnfamiljen-haus], dom wielorodzinny - das Mehrfamilienhaus [das mejafamiljen-haus], wieżowiec - das Hochhaus [das hohhaus], mieszkanie - die Wohnung [di wonunk], willa - die Villa [di wila], budynek - das Gebäude [das gebojde], parter - das Erdgeschoss [das ed-geszos], piętro - der Stock [der sztok], poddasze - das Dachgeschoss [das dach-geszos]
 Na pierwszym/ drugim/ trzecim piętrze - im ersten/ zweiten/ dritten Stock [im ersten,
cwajten, dryten sztok]
Inne terminy związane z domem: taras - die Terrasse [di terase], balkon - der Balkon [der balkon], klatka schodowa - das Treppenhaus [das trepenhaus], korytarz - der Flur [der flur], brama - das Tor [das tor], dach - das Dach [das dach], ogród - der Garten [der garten], trawnik - der Rasen [der razen], płot - der Zaun [der całn], schody - die Treppe [di trepe], skrzynka na listy - der Briefkasten [der brifkasten], winda - der Lift [der lift].
 Rodzina Weiss mieszka w niedużym domu jednorodzinnym z pięknym ogrodem i dużym tarasem.
Die Familie Weiss wohnt in einem kleinen Einfamilienhaus mit einem schönen Garten und einer großen Terrasse. [di familje wajs wont in ajnem klajnen ein-familjen-hałs mit ajnem szynen garten unt ajner grosen terase].
Pani Roswitha mieszka w domu wielorodzinnym, na piątym piętrze, w budynku bez windy.
Frau Roswitha wohnt in einem Mehrfamilienhaus, im fünften Stock in einem Gebäude ohne Lift. [Frał Roswita wont in ajnem meja-familjen-hałs, im fynften sztok in ajnem gebojde one lift].
Pokój dzienny - Das Wohnzimmer [das woncimer]
sofa - das Sofa / die Couch [das sofa/di kołcz], dywan - der Teppich [der tepiś], fotel - der Sessel [der zesel], komoda - die Kommode [komode], szafa - der Schrank [der szrank], szuflada - die Schublade [di szublade], lampa - die Lampe [di lampe], regał/półka - das Regal [das regal], regał na książki - das Bücherregal [das busier-regal], telewizor - der Fernseher [der fernzejer], kominek - der Kamin [der kamin], zegar - die Uhr [di ur], stół - der Tisch [der tisz], krzesło - der Stuhl [der sztul], książka/ książki - das Buch /die Bücher [das buch/di busier], obraz - das Bild [das bilt], fotografia - das Foto [das foto], wazon - die Vase [di waze], donica - der Blumentopf [der blumen-topf], meblościanka - die Schrankwand [di szrank-want], radio - das Radio [das radio], wieża stereo - die Hifi-Anlage [di hajfi-anlage]
 Proszę mi włączyć/wyłączyć TV. Proszę mi podać pilot do TV.
Bitte, schalten Sie den Fernseher ein/aus. Bitte, geben Sie mir die Fernbedienung.[bite, szalten zi den fernzejer ajn/aus. Bite gejben zi mija di fern-bedinunk]
 Czy mogłaby Pani ściszyć/pogłośnić.
Können Sie bitte leiser/lauter machen. [kynen zi bite lajzer/lauter machen]
 Proszę włączyć/ wyłączyć światło.
Machen Sie bitte das Licht an/aus. [machen zi bite das liśt an/aus]
 Wytarłam w salonie kurze i poodkurzałam.
Ich habe im Wohnzimmer den Staub abgewischt und staubgesaugt. [iś habe im woncimer den ształb abgewiszt und sztaub-gezałgt]
 Wszystkie ubrania wiszą w szafie.
Alle Kleider hängen im Schrank. [ale klajder hengen im szrank]
Proszę otworzyć/zamknąć okno.
Bitte, machen Sie das Fenster auf/zu. [bite, machen zi das fenster auf/cu]
Wnętrze domu - jak nazwać te wszystkie rzeczy? - część II
Sypialnia - das Schlafzimmer [das szlafcimer]
łóżko - das Bett [das bet], poduszka - das Kissen [das kisen], kołdra - die Decke [di deke], prześcieradło - das Bettlaken [das betlaken], koc - die Wolldecke [di wol-deke], pościel - die Bettwäsche [di bet-wesze]
 Proszę pościelić łóżko.
Bitte, machen Sie das Bett. [bite, machen zi das bett]
Proszę zmienić pościel.
Bitte, wechseln Sie die Bettwäsche. [bite, wekseln zi di bet-wesze]
Łazienka - das Badezimmer [das badecimer]
umywalka - das Waschbecken [das wasz-beken], lustro - der Spiegel [der szpigel], wanna - die Badewanne [di badewanne], prysznic - die Dusche [di dusze], ręcznik - das Handtuch [das hanttuch], kosz na bieliznę - der Wäschekorb [der wesze-korp], toaleta - die Toilette [di tojlete], pralka - die Waschmaschine [di wasz-maszine], papier toaletowy - das Toilettenpapier [das tojleten-papir]
 Muszę pójść do toalety.
Ich muss auf die Toilette. [iś mus auf di tojlete]
 Proszę pomóc mojemu tacie przy goleniu i myciu się.
Bitte helfen Sie meinem Vater beim Rasieren und Waschen. [bite helfen zi majnem fater bajm raziren unt waszen]
Kosmetyki - die Kosmetiksachen [di kosmetik-zachen] perfumy - das Parfüm [das parfum], krem - die Cr?me [di kreme], szampon - das Shampoo [das szampu], mydło - die Seife [di zajfe], pasta do zębów - die Zahnpaste [di canpaste], szczoteczka do zębów - die Zahnbürste [di can-burste], gąbka - der Schwamm [der szwam], grzebień - der Kamm [der kam], suszarka - der Haartrockner [der har-trokner]
 Pomogę Pani wysuszyć włosy i uczeszę.
Ich helfe Ihnen die Haare föhnen und kämmen. [iś helfe inen di hare fynen unt kemen]
 Proszę usiąść, nakremuję Panu stopy.
Bitte, setzen Sie sich, ich kreme Ihnen die Füsse ein. [bite, zecen zi ziś, iś kreme inen di fuze ajn]
Kuchnia - die Küche ? kuchnia [di kysie]/ Jadalnia - das Esszimmer [das es-cimer] talerz - der Teller [der teller], łyżka - der Löffel [der lyfel], widelec - die Gabel [di gabel], nóż - das Messer [das meser], garnek - der Topf [der topf], patelnia - die Pfane [dip fane], szklanka - das Glas [das glas], czajnik - der Wasserkocher [der waser-kocher], dzbanek - die Kanne [di kane], kubek - der Becher [der besier], ekspres do kawy - die Kaffeemaschine [di kafe-maszine], obrus - die Tischdecke [di tisz-deke], serwetki - die Serviettes [di serwietes], lodówka - der Kühlschrank [der kyl-szrank], kuchenka elektryczna - der Elektroherd [der elektro-hert], kuchenka mikrofalowa - die Mikrowelle [di mikrowele], zmywarka - die Spülmaschine [di szpul-maszine], kosz na śmieci - der Abfalleimer [der apfal-ajmer], toster - der Toaster [der toster], zlew - das Spülbecken [szpulbeken], odkurzacz - der Staubsauger [der sztaup-zauger], miotła - der Besen [der bejzen], żelazko - das Bügeleisen [das bygel-ajzen]
 Chwileczkę, jestem w kuchni i myję naczynia.
Augenblick bitte, ich bin in der Küche und spüle Geschirr. [ałgenblik bite, iś bin in der kysie unt szpyle geszir]
 Oh cukier się rozsypał, zaraz zamiotę. Gdzie jest miotła?
Oh der Zucker hat sich zerstreut, ich kehre das aus. Wo ist der Besen? [oh der cuker hat ziś cersztrojt, iś kere das aus. Wo ist bejzen?]
 Ekspres do kawy się zepsuł, zadzwonię do Pani córki i jej powiem.
Die Kaffeemaschine ist kaputt, ich rufe Ihre Tochter an und sage ihr das. [di kafe-maszine ist kapt. Iś rufe ire tochter an unt sage ir das]
Pozostałe pomieszczenia domowe: pokój - das Zimmer [das cimer], WC - die Toilette [di tojlete], pokój dziecięcy - das Kinderzimmer [das kinder-cimer], sypialnia - das Schlafzimmer [das szlaf-cimer], jadalnia - das Esszimmer [das es-cimer], pomieszczenie gospodarcze - der Abstellraum [der absztel-rałm], gabinet - das Arbeitszimmer [das arbajts-cimer], piwnica - der Keller [der keler], strych - der Dachboden [der dach-boden], spiżarnia - die Speisekammer [di szpajser-kamer], garderoba - die Garderobe [di garderobe] Pozostałe urządzenia domowe: kaloryfer - der Heizkörper [hajc-kyrper], podłoga - der Fussboden [der fusboden], ściana - die Wand [di want], sufit - die Decke [di deke], okno - das Fenster [das fenster], parapet - das Fensterbrett [das fenster-bret], drzwi - die Tür [di tur], klamka - die Türklinke [di tur-klinke], klucz - der Schlüssel [der szlusel]
Idziemy za zakupy
Zakupy ? to czynność, stanowiąca dla jednych przyjemność dla innych konieczny obowiązek. Niezależnie jednak od tego, trudno wyobrazić sobie codzienne życie bez systematycznego zaopatrywania się w różnych sklepach w artykuły spożywcze, środki czystości, ubrania czy inne konieczne produkty. Z tego względu słownictwu związanemu z zakupami poświęcamy kolejną część naszej Akademii.
Zapisać zakupy na liście ? die Einkäufe auf einer Liste aufschreiben [di ajn-kojfe auf ajner liste auf-szrajben]
 Wystarczy nam chleba ? Brot haben wir noch genug [brot haben wija genuk]
 Torba na zakupy ? die Einkaufstasche [di ajn-kałfs-tasze]
W sklepie: Supermarket ? der Supermarkt [der super-markt] Dom handlowy ? das Kaufhaus [das kałf-hałs] Piekarnia ? die Bäckerei [di bekeraj] Sklep mięsny ? die Metzgerei [di mets-geraj] Sklep samoobsługowy ? der Selbstbedienungsgeschäft [der selbst-bedinunk-geszeft] Cukiernia ? die Konditorei [di konditoraj]
Drogeria ? die Drogerie [di drogerii] Sprzedawca ? der Verkäufer [der fer-kojfer] Kasjerka ? die Kassiererin [di kasjerin] Paragon ? der Kassenzettel [der kasen-cetel] Wejście ? der Eingang [der ajn-gank] Wyjście ? der Ausgang [der aus-gank] Dział ? die Abteilung [di ap-tajlunk] Stoisko ? der Stand [der sztant] Wózek sklepowy ? der Einkaufswagen [der ajn-kałfs-wagen] Koszyk na zakupy ? der Einkaufskorb [der ajn-kałfs-korp] Artykuły spożywcze ? das Lebensmittel [das lebens-mytel] Artykuły gospodarstwa domowego ? die Haushaltswaren [di hałs-halts-waren] Artykuły mięsno-wędliniarskie ? Fleisch-und Wurst-Waren [flajsz-unt-wurst-waren] Drób ? das Geflügel [das geflugel] Nabiał ? die Milchprodukte [di milś-produkte] Warzywa/owoce ? Gemüse /Obst [gemuze/opst] Pieczywo ? die Backwaren [di bak-waren] Napoje ? die Getränke [di getrenke] Słodycze ? die Süßwaren [di suz-waren] Mrożonki ? die Tiefkühlkost [di tif-kyl-kost] Kosmetyki ? die Kosmetikwaren [di kosmetik-waren] Słowa i wyrażenia przydatne podczas zakupów: Plaster ? die Scheibe [di szajbe] Pokrojony ? geschnitten [gesznyten] Wyprzedaż ? der Ausverkauf [der aus-ferkałf] Reszta ? das Wechselgeld [das weksel-gelt]
 Czy ma Pani paragon za zwrot kaucji? ? Haben Sie Leergutzettel dabei? [haben zi lergut-cetel dabaj]
 Płacić przy kasie. ? an der Kasse bezahlen [an der kase becalen]
 Płaci Pani gotówką czy kartą? ? Zahlen Sie bar oder mit der Kreditkarte? [calen zi bar oder mit der kredit-karte]
 Proszę wprowadzić pin i potwierdzić zielonym guzikiem. ? Bitte PIN eingeben und mit der grünen Taste bestätigen. [bite PIN ajn-gejben unt mit der grynen taste besztetigen]
 Stać w kolejce. ? in der Schlange stehen [in der szlange sztejen]
 Ile to kosztuje? ? Was/wie viel kostet das? [was/ wi fil kostet das]
 Poproszę 3 bułki i chleb. ? Ich hätte gerne 3 Brötchen und Brot. [iś hete gerne 3 brytśen unt brot]
 Wezmę jeszcze trochę?. ? Ich nehme noch ein bisschen? [iś nejme noch ajn bis-śen ?]
 To jest korzystna oferta.? Das ist ein günstiges Angebot. [das ist ajn gynstiges angebot]
Tani ? billig [biliś] Korzystny ? günstig [gynstiś] Drogi ? teuer [tojer] Zamawiać ? bestellen [besztelen] Zapłacić ? bezahlen [becalen] Robić zakupy ? Einkäufe machen [Ajn-kojfe machen]
Przygotowanie posiłków
Spożywanie pysznych potraw i posiłków to duża przyjemność. Dla wielu osób również ich sporządzanie poprzez gotowanie czy pieczenie stanowi radość samą w sobie. W tej części akademii prezentowane jest właśnie słownictwo związane z jedzeniem ? zarówno nazwy składników potraw, sposobów ich przyrządzania oraz naczyń w których je przygotowujemy i podajemy. Zapraszamy i życzymy owocnej nauki!
Przygotowanie posiłków. Zubereitung von Mahlzeiten [cuberajtunk fon malcajten]
Posiłki - die Mahlzeiten [di mal-cajten]: Śniadanie - das Frühstück [das fru-sztuk]; Obiad - das Mittagessen [das mittak-esen]; Kolacja - das Abendbrot [das abent-brot]; Deser - der Nachtisch [der nach-tisz].
 Przygotuję Pani posiłek. Ich bereite Ihnen das Essen zu. [iś berajter inen das esen cu]
Gotować - kochen [kochen]; Piec (pieczeń) - braten [braten]; Piec (ciasto) - backen [baken]; Dusić - dünsten [dynsten]; Mieszać - rühren [ryren]; Smarować - streichen [sztraj-śen].
Zjemy teraz śniadanie. Jetzt essen wir das Frühstück. [jest esen wija das fru-sztuk]
Na obiad zjemy dzisiaj pyszne danie z gotowanej ryby i warzyw. Heute essen wir zu Mittag gekochte Gemüse und Fisch. [hojte esen wija cu myttak gekochte gemyze unt fysz]
Owoce - das Obst [das opst]: Jabłko - der Apfel [der apfel]; Ananas - die Ananas [der ananas]; Brzoskwinia - der Pfirsich [der pfir-ziś]; Kiwi - die Kiwi [der kiwi]; Wiśnie - die Kirsche [di kirsze]; Gruszka - die Brime [di birne]; Śliwka - die Pflaume [di pflałme]; Pomarańcza - die Orange [di oranże]; Banan - die Banane [di banane]; Truskawka - die Erdbeere [di erdbere]; Malina - die Himmbeere [di himbere] ; Winogrono - die Traube [di trał be]; Arbuz - die Wassermelone [di waser-melone]; Mandarynka - die Mandarine [di mandarine].
Warzywa - das Gemüse [das gemyze]: Pomidor - die Tomate [di tomate]; Pietruszka - die Petersilie [di peter-zilje], Cebula - die Zwiebel [di cwibel]; Ogórek - die Gurke [di gurke]; Marchewka ? die Möhre [di more]; Brokuły - die Broccoli [di brokolii]; Papryka - die Paprike [di paprike]; Por - die Poree [di poree]; Groszek - die Erbsen [di erpse]; Fasola - die Bohnen [di bonen]; Pieczarki - die Champignon [di szam-pin-jon] ; Sałatka - der Salat [der zalat]; Szczypiorek - der Schnittlauch [der sznyt-lałch]; Koperek - der Dill [der dil]; Biała Kapusta - der Weißkohl [dr wajs-kol]; Czerwona kapusta - der Rotkohl [der rot-kol]; Kukurydza - Der Mais [der majs]; Rzodkiewka - das Radieschen [das radisien]; Kapusta - das Kraut [das krałt]; Kalafior - der Blumenkohl [der blumen-kol]
 Dieta pana Guntera powinna być bogata w witaminy i składniki odżywcze, dlatego powinien jeść dużo warzyw i owoców. Die Diät von Herrn Heinz soll reich an Vitaminen und Mineralstoffen sein, deshalb soll er viel Obst und Gemüse essen. [di djet fon hern hajnc zol rajś an witaminen unt mineral-sztofen zajn, deshalp zol er fil opst unt gemyze esen]
Ryba - der Fisch [der fisz]: Łosoś - der Lachs [der laks]; Szczupak - der Hecht [der heśt]; Karp - der Karpfen [der karpfen]; Węgorz - der Aal [der aal]; Śledź - der Hering [der herink]; Pstrąg - die Forelle [di forele] Nabiał ? Molkereiprodukte [molkerj-produkte]: Ser - der Käse [der keze]; Twaróg - der Quark [der kwark]; Jogurt - der Jogurt [der jogurt]; Kwaśna śmietana - der Sauerrahm [der załer-ram]; Masło - die Butter [di buter]; Zsiadłe mleko - die Dickmilch [di dik-milś]; Jajko - das Ei [das aj]; Jajko sadzone - das Spiegelei [das szpigel-aj].
Chciałabym dziś na śniadanie omlet i kawę z mlekiem. Ich hätte gerne heute zum Frühstück ein Omelette und Kaffee mit Milch. [iś hete gerne hojte cum fru-sztuk ajn omlete unt kafe myt milś]
Mięso - das Fleisch [das flajsz]: Indyk - das Putenfleisch [das puten-flajsz]; Cielęcina - das Kalbfleisch [das kalp-flajsz]; Wieprzowina - das Schweinefleisch [das szwajne-flajsz]; Wołowina - das Rindfleisch [das rint-flajsz]; Kurczak - das Hähnchen [das henśen]; Jagnięcina - das Lammfleisch [das lam-flajsz]; Dziczyzna - das Wildfleisch [das wild-flajsz]
 Tego nie wolno Pani jeść. Musi Pani trzymać dietę. Das dürfen Sie nicht essen. Sie müssen Diät halten. [das dyrfen zi niśt esen. Zi mysen diet halten]
Wędlina: Kiełbasa - die Wurst [di wurst]; Szynka - der Schinken [der szinken]; Słonina - der Speck [der szpek]; Pasztet - die Leberwurst [di leba-wurst] Pieczywo: Bułka - das Brötchen [das brytśen]; Biały chleb - das Wei?brot [das wajs-brot]; Chleb razowy - das Vollkornbrot [das fol-korn-brot]; Chleb żytni - das Roggenbrot [das rogen-brot]; Rogalik - das Croissant [das krojsent]
 Kupiłam w piekarni świeży chleb. Zrobię kanapki z wędliną. Ich habe in der Bäckerei frisches Brot gekauft. Gleich mache ich belegtes Brötchen mit Wurst. [iś habe in der bekeraj fryszes brot gekałft. Glajś mache iś belektes brytśen mit wurst]
Przyprawy - die Gewürze [di gewyrce]: Pieprz - der Pfeffer [der pfefer]; Zioła - die Kräuter [di krojter]; Sól - das Salz [das zalc]; Bazylia - das Basilikum [das bazilikum]; Musztarda - der Senf [der zenf]; Keczup - das Ketchup [das keczap]; Majonez - die Majonäse [di majoneze]; Cukier - der Zucker [der cuker].
Napoje ? die Getränke [di getrenke]: Herbata - der Tee [der te]; Kawa - der Kaffee [der kafe]; Sok - der Saft [der zaft]; Sok pomarańczowy - der Orangensaft [der oranżen-zaft]; Woda mineralna - das Mineralwasser [das mineral-waser]; Mleko - die Milch [di milś]; Wino - der Wein [der wajn]; Piwo - das Bier [das bir].
 Ma Pani ochotę napić się ciepłej herbaty czy może świeżego soku jabłkowego? Möchten Sie warmen Tee oder frischen Apfelsaft zum Trinken? [myśten zi warmen te oder fryszen apfel-zaft cum trinken]
Słodycze i inne ? die Süßigkeiten und andere [di suziś-kajten unt andere]: Czekolada - die Schokolade [di szokolade]; Cukierki - die Bonbons [di bonbons]; Batonik czekoladowy - der Schockeriegel [der szoko-rigel]; Miód - der Honig [der oniś]; Marmolada - die Marmelade [di marmelade]; Płatki śniadaniowe - die Cornflakes [di korn-flejks]; Ciasto - der Kuchen [der kuchen]. Zastawa Stołowa ? das Tafelservice [das tafel-serwis]: Talerz - der Teller [der tela]; Sztućce - das Besteck [das besztek]; Łyżeczka - der Teelöffel [der te-lyfel]; Łyżka - der Löffel [der lyfel]; Widelec - die Gabel [di gabel]; Nóż - das Messer [des meser]; Kubek - der Becher [der beśer]; Szklanka - das Glas [das glas]; Filiżanka - die Tasse [di tase].
 Zaraz nakryję do stołu. Gleich decke ich den Tisch. [glajś deke iś den tisz]
Inne: Garnek - der Topf [der topf]; Patelnia - die Bratpfanne [di bratpfane]; Czajnik - der Wasserkocher [der waser-kocher]; Cukierniczka - die Zuckerdose [di cuker-doze]; Ekspres do kawy - die Kaffemaschine [di kafe-maszine]; Książka kucharska - das Kochbuch [das koch-buch]. Słodki - süß [suz]; Kwaśny - sauer [załer]; Słony - salzig [zalciś]; Dobrze przyprawiony - gut gewürzt [gut gewyrct]; Chrupki - knusprig [knuspriś]; Jędrny - knackig [knakiś];
Miałki/drobny - fein [fajn]; Świeży - frisch [frysz]; Ostry - scharf [szarf]; Tłusty -fett [fet]; Chudy - mager [mager].
Przydatne pytania i zwroty:
 Życzę smacznego! Guten Appetit! [guten apetit]
 Na zdrowie! Zum Wohl! [cum wol]
 Czy Pani smakowało? Hat es Ihnen geschmeckt? [hat es inen ge-szmekt]
 Ale to jest dobre! Das ist aber lecker! [das ist aber leker]
Jestem głodny. Chce mi się pić. Ich bin hungrig. Ich habe Durst. [iś bin hungriś. Iś habe durst]
 Czy chce Pani coś do jedzenia, picia? Möchten Sie etwas zum Essen, zum Trinken? [myśten zi etfas cum esen, cum trinken?]
 Nie, dziękuję. Jestem już na prawdę najedzony do syta. Nein, danke. Ich bin wirklich schon satt. [najn, danke. Iś bin wirkliś szon zat]
Wizyta u lekarza, wyjście do apteki.
W podeszłym wieku ze względu na pogarszający się stan zdrowia Seniora ważne są systematyczne wizyty u lekarza, a często również regularne przyjmowanie pewnych leków. Z tego powodu w tej części Akademii języka niemieckiego przedstawione są słowa i zwroty dotyczące stanu zdrowia, narządów i części ciała, wizyt lekarskich oraz w aptece.
U lekarza - Beim Arzt[bajm arct]
Lekarz - der Arzt [der ar-ct];
Pacjent - der Patient [der pac_ient]
Szpital - das Krankenhaus [das kranken-hałs];
Karetka pogotowia - der Krankenwagen [der kranken-wagen]
Choroba - die Krankheit [di krank-hajt];
Wypisać receptę - das Rezept schreiben [das recept szrajben];
Ubezpieczenie zdrowotne - die Krankenversicherung [di kranken-fer-ziśerunk]
Przykład rozmowy telefonicznej z lekarzem
 Dzień Dobry Panie doktorze! Przy telefonie Pani Nowak u rodziny Müller. Guten Tag Herr Doktor! Am Apparat Frau Nowak bei Familie Müller.[guten tak her doktor. Am aparat frał Nowak baj der familje myler]
 Dzień Dobry. Guten Tag! [guten tak]
 Panie Doktorze, Pani Müller czuje się źle. Jest bardzo blada. Herr Doktor, Frau Müller fühlt sich schlecht. Sie ist sehr blass. [her doktor, frał myler fylt ziś szleśt. Zi ist zeja blas]
 Ma silne bóle brzucha i gorączkę, 39 stopni. Sie hat starke Bauchschmerzen und Fieber, 39 Grad. [zi hat sztarke bałch-szmerzen unt fiber, 39 grat]
 Nie ma też apetytu. Miała też dziś biegunkę/zatwardzenie. Sie hat auch keinen Appetit. Sie hatte heute auch Durchfall/Verstopfung. [zi hat ałch kajnen apetit. Zi hate hojte ałch durśfal/fer-sztopfunk]
 Pani Müller ma silny katar i kaszel. Frau Müller hat starken Schnupfen und Husten. [frał myler hat sztarken sznupfen unt husten]
 Straciła przytomność. Sie ist bewusstlos. [zi ist bewust-los]
 Pani Müller upadła. Skaleczyła sobie głowę-nogę-rekę. Frau Müller ist hingefallen. Sie hat sich am Kopf-Bein-Arm verletzt. [frał myler ist hin-gefalen. Zi hat ziś am kopf-bajn-arm ferlect]
 Krwawi. Sie blutet. [zi blutet]
 Sądzę, że złamała nogę-rękę. Noga jest spuchnięta. Ich glaube, sie hat das Bein- den Arm gebrochen. Das Bein ist angeschwollen. [iś glałbe, zi hat das bajn- den arm gebrochen. Das bajn ist angeszwolen]
 Od kiedy? Seit wann? [zajt wan]
 Od 3 godzin, od dziś rana, od wczoraj, od 12 godziny. Seit 3 Stunden, seit heute Morgen, seit gestern, seit 12 Uhr. [zajt 3 sztunden, zajt hojte morgen, zajt gestern, sajt 12 ur]
 Musimy ją wziąć do szpitala. Proszę mi podać adres.Wir müssen sie ins Krankenhaus bringen. Geben Sie mir die Adresse. [wija mysen zi ins kranken-hałs bringen. Gejben zi mija di adrese]
Części ciała ? Körperteile [kyrper-tajle]
Głowa - der Kopf [der kopf]; Czaszka - der Schädel [der szedel] Twarz, Buzia - das Gesicht [das geziśt]; Włosy - die Haare [di hare]; Czoło - die Stirn [di sztirn] Ucho - das Ohr [das or]; Oko - das Auge [das ałge]; Nos - die Nase [di naze] Policzek - die Backe, die Wange [di bake/ di wange]; Broda - das Kinn [das kin] Usta - der Mund [der munt]; Warga - die Lippe [di lipe]; Język - die Zunge [di cunge]; Zęby - die Zähne [di cejne] Szyja - der Hals [der hals]; Kark - der Nacken [der naken]; Szczęka, żuchwa - der Kiefer [der kifer] Obojczyk - das Schlüsselbein [das szusel-bajn] Ramię - der Arm [der arm]; Łokieć - der Ellbogen [der elbogen]; Nadgarstek - das Handgelenk [das hant-gelenk]; Ręka, dłoń - die Hand [di hant]; Palec u ręki - der Finger [der finger]; Paznokieć - der Nagel [der nagel]; Kciuk - der Daumen [der daumen] Klatka piersiowa - die Brust [di brust]; Piersi - die Busen [di buzen]; Plecy - der Rücken [der ruken] Brzuch - der Bauch [der bałch]; Pępek - der Nabel [der nabel] Miednica - das Becken [das baken]; Biodro - die Hüfte [di huften] Noga - das Bein [das bajn]; Udo - der Oberschenkel [der ober-szenkel]; Kolano - das Knie [das kni]; Łydka - die Wade [di wade]; Stopa - der Fuß [der fus]; Pięta - die Ferse [di ferze]; Palec u nogi - der Zeh [der cej]
W aptece - In der Apotheke [in der apoteke]
Przydatne terminy i zwroty:
Lekarstwo - die Arzne/ das Medikament [di arcnaj/ das medikament]; Przyjmować (spożywać) lekarstwo - das Medikament schlucken [das medikament szluken] Tabletka/tabletka do ssania - die Tablette/Lutschtablette [di tablete/lucz-tablete] Przyjmować krople - die Tropfen nehmen [di tropfen nejmen] Wcierać maść - die Salbe einreiben [di salbe ajn-rajben] Syrop na kaszel - die Hustensaft [di husten-zaft] Krople do nosa/oczu - die Nasentropfen/Augentropfen [di nazen-tropfen/ałgen-tropfen] Dać zastrzyk - die Spritze geben [di szpryce gejben] Przylepić plaster - das Pflaster aufkleben [das pflaster auf-kleben] Bandaż - die Binde [di binde] Środek uspokajający/tabletki uspokajające - das Beruhigungsmittel/ die Beruhigungstabletten [das beruigunks-mytel, di beruigunks-tableten] Środek nasenny/ tabletki nasenne - das Schlafmittel/ die Schlaftabletten [das szlaf-mytel/di szlaf-tableten] Czas na lekarstwa! Zeit für Ihre Medizin! [cajt fyr ire medicin]
Przykładowa rozmowa w aptece.
Witam. Chciałabym odebrać leki dla pani Müller. Hallo. Ich möchte die Medikamente für Frau Müller abholen. [halo. Iś myśte di medikamente fur frał myler abholen]
Proszę mi dać receptę. Niech Pani poczeka chwilę. Geben Sie mir das Rezept. Warten Sie bitte eine Weile. [gejben zi mija das recept. Warten zi bite ajne wajle]
Jak powinna przyjmować leki pani Müller? Wie soll Frau Müller die Medikamente einnehmen? [wi zol frał myler di medikamente ajn-nejmen] Lub:Wie sollen die Medikamente dosiert werden? [wi zolen di medikamente dozirt werden]
 raz/dwa razy/trzy razy dziennie - einmal/zweimal/dreimal täglich [Ajn-mal/cwaj-mal/draj-mal tegliś]
 przed/po jedzeniu, podczas jedzenia - vor/nach dem Essen, während des Essens [for/nach dem esen, werent des esens]
 zażywać tabletkę co 4 godziny - alle vier Stunden eine Tablette einnehmen [ale 4 sztunden ajne tablete ajn-nejmen]
 na pusty żołądek - auf den nüchternen Magen [auf den nyśternen magen]
 20 kropli do wody - 20 Tropfen ins Wasser [20 tropfen ins waser]
 rozpuścić w wodzie - im Wasser lösen [im waser luzen]
 jedna łyżeczkę/lyżkę stołową - einen Teelöffel/ Esslöffel [ajnen te-lyfel/es-lyfel]
Może mi to pani zapisać? Nie chcę zapomnieć. Können Sie mir das aufschreiben. Ich will das nicht vergessen. [kynen zi mija das auf-szrajben. Iś will das niśt fergesen]
Zapytaj o drogę
Zarówno podczas podróży do Niemiec czy w już w trakcie pobytu w tym kraju opiekunka może znaleźć się w sytuacji, w której przydatne staną sie zwroty związane z przemieszczaniem się. Pytania o kierunek, drogę, czy nazwy środków transportu to kolejny temat naszej Akademii językowej, który warto przyswoić przed udaniem się za granicę.
Zapytaj o drogę - Nach dem Weg fragen [nach dem wek fragen]
droga ? der Weg [der wek]; ulica ? die Straße [di sztrase] strefa dla pieszych ? die Fußgängerzone [di fus-genger-cone]; chodnik ? der Gehweg [der gej-wek]; przechodzień ? der Passant [der pasant] kierowca ? der Fahrer [der farer] sygnalizacja świetlna ? die Ampel [di ampel] przystanek autobusowy ? die Bushaltestelle [di bus-halte-sztele]
Środki komunikacji - Die Verkehrsmittel [di ferkers-mytel]
samochód ? der Wagen/ das Auto [der wagen/das auto] autobus ? der Bus [der bus] rower ? das Fahrrad [das far-rad] pociąg ? der Zug [der cuk] tramwaj ? die Straßenbahn [di sztrasen-ban] metro ? die U-Bahn [di u-ban] samolot ? das Flugzeug [das fluk-cojg] statek ? das Schiff [das szif] prom ? die Fahre [di fare] taxi ? das Taxi [das taksi] pieszo ? zu Fuß [cu fus]
Jak zapytać o drogę?
Przepraszam. Nie jestem zorientowana. Może mi Pan/Pani pomóc? Jak dotrę do? Jak daleko jest?? Dziękuję bardzo!Entschuldigung! Ich kenne mich hier nicht aus. Können Sie mir helfen? Wie komme ich zu?Wie weit ist es bis zu?? Vielen Dank! [ent-szuldi-gunk. Iś kene miś niśt aus. Kynen zi mija helfen? Wi kome iś cu?.wi wajt ist es bis cu? filen dank!]
dworzec główny - der Hauptbahnhof [der hałpt-banhof] poczta ? die Post [di post] apteka ? die Apotheke [di apoteke] szpital ? das Krankenhaus [das kranken-hałs] piekarnia ? die Bäckerei [di bekerei] bank ? die Bank [di bank] kiosk ? der Kiosk [der kiosk] kościół ? die Kirche [di kirśe] policja ? die Polizei [di policaj] restauracja ? das Restaurant [das restaurant] rynek - der Marktplatz [der markt-plac]
 Zgubiłam się ? Ich habe mich verlaufen. [iś habe miś fer-lałfen]
Zwroty związane z kierunkiem
Proszę iść wzdłuż ulicy. Gehen Sie die Straße entlang. [gejen zi di sztrase entlank] Proszę iść prosto. Gehen Sie geradeaus. [gejen zi gerade-aus] Proszę skręcić w prawo/lewo. Biegen Sie rechts/links ab. [bigen zi reśts/links ab] Na skrzyżowaniu w lewo. An der Kreuzung bitte nach links. [an der kojcunk bite nach links] Proszę przejść na drugą stronę ulicy. Überqueren Sie die Straße. [uberkweren zi di sztrase] To jest zaraz za rogiem. Es ist gleich um die Ecke. [es ist glajś um di eke] Tam/po tamtej stronie. Gleich da drüben. [glajś da dryben] Naprzeciw kościoła. Es liegt Nähe. [es ist glajś in der neje] To będzie jakieś 10 minut piechotą. Es ist ungefär 10 Minuten zu Fu ß. [es ist ungefer 10 minuten cu fus]
Pytania i zwroty podczas podróżowania.
 Gdzie mogę kupić bilety? W kiosku/w automacie w pociągu. Wo kann ich die Fahrkarte kaufen? Im Kiosk/ im Fahrkartenautomat im Zug. [wo kann iś di far-karte kałfen? Im kiosk/ im far-karten-automat im cuk]
 Poproszę bilet jednorazowy/ bilet w dwie strony. Bitte die Einzelfahrkarte / die Fahrkarte für die Hin ? und Rückfahrt. [bite di ajncel-farkarte/ di farkarte fur di hin- unt ruk-fart]
 Gdzie jest informacja? Wo gibt es die Auskunft? [wo gipt es di auskunft]
 O której godzinie i z jakiego peronu odjeżdża pociąg do Stutgartu? Um wie viel Uhr und von welchem Gleis faehrt der Zug nach Stuttgart ab? [um wi fiel ur unt fon welśem glajs fert der cuk nach sztutgart?]
 Czy ten pociąg jedzie bezpośrednio do Stutgartu czy muszę się przesiadać? Fährt der Zug direkt nach Stuttgart oder muss ich mich umsteigen? [fert der bus direct nach sztutgart oder mus iś miś um-sztajgen]
 O której ten pociąg jest w Stutgarcie? Um wie viel Uhr kommt der Zug in Stuttgart an? [um wi fiel ur komt der cuk in sztutgart an]
 Pociąg przyjedzie punktualnie.Pociąg ma 30 minut spóźnienia. Der Zug kommt pünktlich an. Der Zug hat 30 Minuten Verspätung. [der cuk komt pynktliś an. der cuk hat 30 minuten fer-szpetunk]
Komunikaty w środkach transportu:
Proszę się nie wychylać przez okno. Nicht hinauslehnen. [niśt hinaus-lenen] Proszę wsiadać. Einsteigen. [ajn-sztajgen] Proszę wysiadać. Aussteigen. [aus-sztajgen] Stacja końcowa. Endstation. [ent-sztacjon] Proszę zamknąć drzwi. Tür schliessen. [tur szlisen] Proszę się nie opierać o drzwi. Nicht an die Tür lehnen. [niśt an di tur lenen] Bilety są już skasowane. Die Tickets schon entwertet. [di tikets szon ent-fertet]
Opieka nad starszą osobą
W tej części cyklu Akademia języka niemieckiego poruszany jest temat zwrotów szczególnie ważny i przydatny podczas pracy w opiece. Przedstawiamy zwroty i terminy dotyczące samopoczucia osoby podopiecznej, najważniejszych czynności wykonywanych podczas opieki nad Seniorem, a także niemieckie nazwy najczęstszych schorzeń jakie dotykają osoby w podeszłym wieku.
Opieka nad osobą starszą - Die Seniorenbetreuung [di senioren-betrojunk]
Podopieczny - die pflegebedürftige Person [di pflege-bedurftige per-zon] Opiekunka - die Betreuerin, die Altenpflegerin [di betrojerin, di altenpflegerin]
Pytania dotyczące samopoczucia
Jak się Pani czuje, Pani Müller? Wie geht es Ihnen Frau Müller? [wi gejt es inen frał myler]
 Jak się Pani czuje dzisiaj? Wie fühlen Sie sich heute? [wi fylen zi ziś hojte]
Co Pana/Panią boli? Was tut Ihnen weh? [was tut inen we?]
Proszę powiedzieć co Panu/Pani dolega? Bitte sagen Sie, was Ihnen fehlt? [Byte zagen zi, was inen fejlt]
Przykładowe zwroty dotyczące stanu zdrowia
Czuję się dobrze/źle. Mir geht es gut/schlecht. [mija gejt es gut/szleśt] Nie czuję się najlepiej. Ich fühle mich nicht besonders. [iś fyle miś niśt bezonders]
Wszystko dziś w porządku. Alles ist heute in Ordnung. [ales ist hojte in ordnunk]
Czuję się słabo. Kręci mi się w głowie. Ich fühle mich schwach. Mir ist schwindlich. [iś fyle miś szwach. Mija ist szwindliś]
Mam kołatanie serca. Ich habe Herzklopfen. [iś habe herc-klopfen]
Mam skurcze mięśni. Ich habe Muskelkrämpfe. [iś habe muszel-krempfe]
Boli mnie głowa/ręka. Mein Kopf / Bein tut mir weh. Ich habe Kopfschmerzen/ Beinschmerzen. [majn kopf/bajn tut mija we. Iś habe kopf-szmerzen/ bajn-szmercen]
Bolą mnie plecy. Meine Rücken tun mir weh. Ich habe Rückenschmerzen. [majne ruken tum mija we. Iś habe ruken-szmercen]
Bolą mnie stawy. Ich habe Gelenkschmerzen. [iś habe gelenk-szmercen]
Źle mi się oddycha. Ich kann nur schlecht atmen. [iś kann nur szleśt atmen]
Jest mi ciepło/zimno.Mam gorączkę. Mir ist warm/kalt. Ich habe Fieber. [mija ist warm/kalt. Iś habe fiber]
Mam dreszcze. Bardzo się pocę. Ich habe Schüttelfrost. Ich schwitze sehr. [iś habe szutel-frost. Iś szwice zeja]
Swędzi mnie skóra. Mam wysypkę. Meine Haut juckt. Ich habe Ausschlag. [majne hałt jukt. Iś habe aus-szlag]
Choroby podeszłego wieku ? alterstypische Krankheiten [alters-typisze krank-hajten]
Demencja ? die Demenz [di demenc] Choroba Parkinsona ? die Parkinson-Krankheit [di parkinson-krankhajt] Choroba Alzheimera - die Alzheimer-Krankheit [di alc-hajma-krankhajt] Choroba układu krążenia - die Herz-Kreislauferkrankung [di herc-krajs-lałf-erkrankungen] Zawał serca - der Herzinfarkt [der herc-infarkt] Wylew - der Schlaganfall [der szlag-anfal] Stwardnienie rozsiane - MS-Patient [em-es-pacient] Choroba wrzodowa - das Magengeschwür [das magen-geszwur] Choroba nowotworowa - der Krebs [der kreps] Cukrzyca ? das Diabetes/die Zuckerkrankheit [das diabetes/di cuker-krankhajt] Reumatyzm - die Rheuma [di rojma] Artroza (zwyrodnienie stawów) - die Arthrose [di artroze] Osteoporoza - die Osteoporose [di osteoporoze] Astma - das Asthma [das astma] Nietrzymanie moczu - die Inkontinenz [di inkon-tinenc] Cewnik- die Dauerkatheter [di dałer-kateter] Stomia jelitowa ? das Stoma [das stoma] Żylaki - die Krampfadern [di krampf-adern] Problemy ze słuchem - die Schwerhoerigkeit [die szwer-hyriś-kajt] Problemy z przełykiem - Probleme mit der Speiseröhre [probleme mit der szpajze-ryre] Zapalenie płuc - die Lungenentzündung [di lungen-ent-cundunk]
Co dolega Pani Müller? - Was fehlt Frau Müller? [was felt frał myler?]
 Jest osobą leżąca. - Sie ist bettlägerig[zi ist bet-legeriś]
 Jest niedowidząca. -Sie ist blind [zi ist blint]
 Cierpi na chorobę umysłową. ? Sie ist geistig behindert [zi ist gajstiś behindert]
 Ma problemy z chodzeniem. - Sie ist gehbehindert [ zi ist gej-behindert]
 Jest lewostronnie-prawostronnie sparaliżowana. - Sie ist linksseitig-rechtsseitig gelähmt [zi ist link-zajtiś/reśt-zajtiś gelemt]
Zwroty pomocne w opiece nad osobą w podeszłym wieku
Czy jest Pani zmęczona? Sind Sie müde? [zynd zi myde] Czy chce Pani usiąść/ położyć się? Möchten Sie sich hinsetzen/hinlegen?[myśten zi ziś hin-zecen/hin-legen?] Czy chce Pani odpocząć? Möchten Sie sich ausruhen? [myśten zi ziś aus-rułen] Czy chce Pani już pójść spać? Möchten Sie schon ins Bett gehen?[myśten zi szon ins bet gejen] Czy dobrze Pan/Pani spał/a? Haben Sie gut geschlafen? [haben zi gut geszlafen?] Czy nie jest tu za gorąco/za zimno? - Ist es hier nicht zu warm/zu kalt? [ist es hija niśt cu warm/kalt] Czy przewietrzyć pokój? - Soll ich etwas lüften? [zol iś etfas luften?] Podkładać poduszkę pod głowę - das Kissen unter den Kopf legen [das kysen unter den kopf legen] Czy poprawić Pani poduszkę? ? Soll ich Ihnen das Kissen zurechtrücken? [zol iś inen das kysen cureśt-ruken?] Okryję Pana/Panią kocem. ? Ich decke Sie mit der Wolldecke zu. [iś deke zi myt der wol-deke cu] Poczytać Pani/Panu gazetę/ książkę? - Soll ich Ihnen die Zeitung/das Buch vorlesen? [zol iś inen di cajtunk/das buch for-lejzen] Proszę odwrócić się na bok. - Legen Sie sich bitte auf die Seite. [legen zi ziś auf di zajte] Proszę się wyprostować. - Richten Sie sich bitte auf. [riśten zi ziś bite auf] Pomogę Pani wstać. - Ich helfe Ihnen beim Aufstehen. [iś helfe inen bajm auf-sztejen] Może wyjdziemy teraz na spacer? - Gehen wir jetzt spazieren? [gejen wija ject szpaciren?] Teraz pójdziemy na spacer. - Nun gehen wir spazieren. [nun gejen wija szpaciren] Potrzebuje Pani okularów/laski? Brauchen Sie Ihre Brille/ Ihren Stock? [brałchen zi ire bryle/iren sztok?] Prowadzić pod ramię - Am Arm führen [am arm fyren] Czy chce Pan/i skorzystać z toalety? - Wollen Sie die Toilette benutzen? [wolen zi di tojlete benucen] Zmienię Pani pampersa. - Ich wechsle Ihnen Pampers. [iś weksle inen pampers] Przyjmować (spożywać) lekarstwo - das Medikament schlucken [das medikament szluken] Podawać lekarstwo ? ein Medikament geben [Ajn medikament gejben] Podawać 10 kropli leku - 10 Tropfen Arznei geben [cejn tropfen arcnaj gejben] Dostawać zastrzyk - eine Spritze bekommen [ajne szpryce bekomen] Mierzyć temperaturę - die Temperatur messen [di temperatur mesen]; Mierzyć puls ? Den Puls messen [dejn puls mesen] Pani Müller, zmierzę ciśnienie/temperaturę. - Frau Müller, ich messe den Blutdruck/ die Temperatur. [frał myler, iś mese den blut-druk/ di temperatur]
Ma Pani wysokie/niskie ciśnienie. - Sie haben hohen/niedrigen Blutdruck. [zi haben hoen/nidrigen blut-druk] Zaraz zrobię Pani opatrunek. Gdzie jest bandaż? - Ich mache Ihnen gleich den Verband. Wo ist die Binde? [iś mache inen glajś den fer-bant. wo ist di binde] Obcinać paznokcie - die Nagel schneiden [di nagel sznajden] Materac przeciwko odleżynom - die Anti-Dekubitus-Matratze [di anti-dekubitus-matrace] Odleżyna ? das Dekubitalgeschwür [das dekubital-geszwyr] Okład ? der Umschlag [der umszlak] Kule (do chodzenia) - die Krücke [di kryke] Wózek inwalidzki ? der Rohlstühl [der rol-sztul]; Pchać wózek inwalidzki - den Rollstuhl schieben [den rol-sztul sziben] Pomogę Panu /i przy posiłku. ? Ich helfe Ihnen beim Essen. [iś helfe inen bajm esen] Podawać coś do picia ? etwas zum Trinken geben [etfas cum trynken gejben] Czy mam Pana/ią nakarmić? - Soll ich Sie füttern? [zol iś zi fytern] Pani Müller, zadzwonię po lekarza/pogotowie. - Frau Müller, ich rufe den Notarzt / Rettungsdienst an. [frał myler, iś rufe den notarct/retunks-dinst an] Pani Müller jest już w domu i nabiera sił. - Frau Müller ist schon zu Hause und kommt zu Kräften. [frał myler ist szon cu hałze unt komt ci kreften]
Mijający czas część I
Określenia i zwroty dotyczące czasu to niezwykle ważne zagadnienie. Na co dzień słów takich jak na przykład: później, za chwilkę, w zeszłym tygodniu używamy bardzo często. Już w dzieciństwie uczymy się odczytywania wskazówek zegara i precyzyjnego określania czasu. W tej części Akademii przedstawiamy słownictwo związane z czasem w języku niemieckim.
die Zeit vergeht so schnell [di cajt fergejt zo sznel]- czas szybko ucieka
Dni tygodnia Wochentage [wochentage]: Poniedziałek - der Montag [der montak], Wtorek - der Dienstag [der dinstak], Środa - der Mittwoch [der mytwoch], Czwartek - der Donnerstag [der donerstak], Piątek - der Freitag [der frajtak], Sobota - der Samstag [der samstak], Niedziela - der Sonntag [der sontak]
 W piątek idziemy do kina. Am Freitag gehen wir ins Kino. [Am Frajtak gejen wir ins Kino]
Koło środy mam zdzwonić do stomatologa. Gegen Mittwoch soll ich den Zahnarzt anrufen. [Gegen mytwoch zol yś den can-arct anrufen]
W ciągu dnia czytam książki. Während des Tages lese ich Bücher. [Iber tak leze yś bjusia]
Pory dnia -Die Tageszeiten [die takescajten] Jutro rano - Morgen früh [morgen fru], Poranek (do godz.9-tej) - Morgen [morgen], Przedpołudnie ( 9-11.00) - Vormittag [formytak], Południe (12-14 godz.) - der Mittag [der mytak], Popołudnie (14-18) - der Nachmittag [nachmytak], Wieczór (18-22 godz) - der Abend [abend], Noc - die Nacht [di nacht], Północ - die Mitternacht [myternacht]
 Ona co rano wcześnie wstaje. Sie steht jeden Morgen früh auf. [Zi sztejt jeden morgen fru ałf]
 W przedpołudnie przyjdzie rzemieślnik.Am Vormittag kommt der Handwerker. [Am vormytak komt der handwerka]
 W piatek popołudniu koło godziny 16-tej jadę z panią Lehmann na gimnstykę rehabilitacyjną. Am Freitag nachmittags gegen 16 Uhr fahre ich mit Frau Lehmann zur Krankengymnastik. [Am frajtak nachmytaks gegen zechcejn ur fare yś myt frał Leman cur Kranken-gymnastik]
Wieczorem od 21-ej mam wolne Am Abend ab 21 Uhr habe ich Feierabend. [Am abend ab ajnundcwancyś ur habe yś faja-abend]
Pytania zwiazane z czasem
 Przepraszam która jest godzina? Entschuldigung, wie spät ist es? [Entszuldigung, wi szpejt yst es?]
 O której godzinie chciałaby Pani zjeść dzisiaj obiad? Um wie viel Uhr möchten Sie heute Mittagessen? [Um wi fil ur myśten zi hojte mytakesen?]
 Jak długo trwa ten program telewizyjny? Wie lange dauert die Sendung? [Wi lange dałert di zendunk?]
 Jak długo to potrwa? Wie lange wird es dauern? [Wi lange wird es dałern?]
 To potrwa niedługo. Das dauert nicht lange. [Das dałert nyśt lange]
 W jakim wieku jest Pani? In welchem Alter sind Sie? [in welśem alta zynd zi?]
 Ile Pani ma lat? Wie alt sind Sie? [Wi alt zynd zi?]
Zwroty:
Zrobiło się późno musimy iść do domu. Es ist schon spät, wir müssen nach Hause gehen. [Es yst szon szpejt, wir mysen nach hauze gejen].
Kilka lat później poleciałam powtórnie do Turcji. Ein paar Jahre später bin ich wieder in die Türkei geflogen. [Ajn par jare szpejta byn yś in die turkaj geflogen].
Przed klikoma laty byłam jeszcze bardzo sprawna i moglami samodzielnie wchodzić po schodach. Vor ein paar Jahren war ich noch sehr fit, ich konnte die Treppen allein steigen. [Fon ajn par jaren war yś noch zeja fyt, yś konte die trepen alajn sztajgen]
 Jest za wcześnie żeby wstać. Es ist zu früh um aufzustehen. [Es yst cu fru um ałfcusztejen]
 Możesz chwilkę poczekać, nie jestem jeszcze gotowa. Kannstu du noch einen Moment warten, ich bin noch nicht fertig. [Kanst du noch ajnen moment warten, yś byn noch nyśt fertyś.]
 Autobus odjeżdża za 10 minut, muszę się pospieszyć. Der Bus fährt in 10 Minuten ab, ich muss mich beeilen. [Der bus fert in cejn minuten ab, yś mus myś beajlen]
 Spieszy mi się. Ich habe es eilig. [Yś habe es ajliś]
 Kiedy Pani wróci? Wann kommen Sie wieder ? [Wan komen zi wida ?]
 Niedługo przyjdą goście. Bald kommen die Gäste [Balt komen di geste